اندازه‌گیری ترکیبات، عناصر و یون‌ها با روش شیمی تر و تیتراسیون

اندازه‌گیری ترکیبات، عناصر و یون‌ها با روش شیمی تر و تیتراسیون

روش شیمی تر، روشی کلاسیک برای اندازه گیری عناصر و یا ترکیبات در یک نمونه است. هر چند این روش یک روش قدیمی محسوب می‌شود ولی به دلیل هزینه پایین و امکان اندازه گیری ترکیبات یک روش پرکاربرد در صنعت است و امروزه به صورت گسترده در صنایع مختلف استفاده می‌شود. اساس اندازه گیری عناصر و یا ترکیبات در این روش، حل کردن یا اصطلاحا هضم کردن عنصر یا ترکیب مورد نظر در حلال مناسب است. بعد از هضم به استفاده از روش تیتراسیون و یا وزن سنجی مقدار عنصر و یا ترکیب اندازه گیری می‌شود. در روش تیتراسیون، بعد از هضم، محلول به حجم مشخصی رسانده می‌شود و از محلول به مقدار مشخص برداشته می‌شود و توسط شناساگر مخصوص با غلظت مشخص تیتر می‌شود. با اندازه گیری مقدار مصرف شده محلول شناساگر می‌توان مقدار ماده یا عنصر مورد نظر را اندازه گیری کرد. در روش وزن سنجی، ماده یا ترکیب مورد نظر را با اضافه کردن یک ماده به محلول مورد نظر رسوب داده می‌شود. بعد از رسوب دادن ترکیب مورد نظر، توده جامد چند بار با محلول مناسب شستشو داده می‌شود و بعد از خشک کردن، وزن می‌شود. هرچند به دلیل برخی مشکلات ذاتی و اشتباهات فردی دقت روش شیمی تر در بسیاری از روش‌ها کمتر از روش‌های دستگاهی است ولی به دلیل شباهت روش اندازه گیری با روش استحصال مواد معدنی و توانایی در تشخیص عدد اکسایش فلزات و تعیین برخی ترکیبات، روشی کاربردی در صنعت است. به طور کلی با استفاده از روش شیمی تر می‌توان تقریبا تمام ترکیبات معدنی و عناصر را مشخص کرد ولی به طور معمول در صنعت برای اندازه گیری موارد زیر در خاک‌های معدنی و ترکیبات شیمیایی استفاده می‌شود:

• تعیین میزان  کل آهن
• تعیین میزان آهن دو ظرفیتی
• تعیین میزان کلر
• تعیین میزان سولفید
• تعیین میزان مس
• تعیین میزان نیکل
• تعیین میزان سولفات
• تعیین میزان نیترات

شناسایی عناصر و ترکیبات خاک‌های معدنی

در بررسی خاک‌های معدنی نیاز به یک روش سریع و ارزان وجود دارد تا بتوان به وسیله آن عناصر و یا ترکیبات مختلفی را در یک خاک معدنی مجهول به صورت کیفی و یا کمی اندازه گیری کرد. شیمی تر یک روش ارزان قیمت و سریع برای بررسی خاک‌هایی است که احتمال وجود عنصر یا ماده‌ای خاص در آن‌ها می‌رود. روش‌های دستگاهی برای شناسایی خاک‌های معدنی بسیار دقیق هستند ولی آنالیز نمونه با این روش‌ها زمان‌بر و پرهزینه است در صورتی که با استفاده از روش شیمی‌تر می‌توان وجود و یا عدم وجود یک ماده خاص را در خاک مشخص کرد و مقدار آن را به صورت کیفی (حدودی) مشخص کرد و یا در صورت نیاز مقدار دقیق آن ماده خاص را در خاک شناسایی کرد. البته اندازه گیری مقدار دقیق زمان‌بر است و شاید استفاده از روش‌های دستگاهی در این حالت بهتر باشد و لی برای اندازه گیری سریع و کیفی نمونه‌ها روش‌ شیمی تر روشی کارآمد به حساب می‌آید. با استفاده از شیمی‌تر می‌توان مقادیر بسیار کم (بیش از ۵۰ گرم در تن) را آشکار سازی کرد. روش شیمی تر یک روش کارآمد برای خاک‌های معدنی مشکوک به داشتن فلزاتی مانند مس، نیکل، نقره، طلا و سایر فلزات گرانبها است.