عصاره گیری به روش ماسراسیون یک گیاه

عصاره گیری به روش ماسراسیون یک گیاه

روش عصاره گیری بر اساس نوع ترکیب گیاهی و گاربرد مورد نظر انتخاب می شود. اصلی ترین روش ها روش استفاده از سوکسله، ماسراسیون و روش اسانس گیری می باشد. در این روش ها ماده موثره گیاهی در یک حلال انتخاب پذیر حل می شود. برای مواد موثره گیاهی که مقاومت در برابر حرارت بسیار ضعیفی دارند یا هدف تولید داروهای گیاهی است و نیاز داریم تا حدالامکان ماده ای حذف نشود، ماسراسیون یا اصطلاحا روش خیساندن بهترین گزینه در بین روش های عصاره گیری است. در این فرآیند زمان پارامتر کلیدی است و هر چه زمان بیشتر باشد میزان استخراج ماده موثره نیز بیشتر است. البته باید توجه کرد که باقی ماندن ماده موثره برای زمان های طولانی در حلال ها میتواند فعالیت آنها را تحت الشعاع قرار دهد. مواد موثره گیاهان مختلفی مانند زنجبیل، نعنا، بابونه، آویشن و ... را می توان از طریق این روش ها استخراج کرد.

در روش ماسراسیون، ابتدا گیاه را خشک و سپس پودر می کنند. در مرحله بعد گیاه را در حجم مشخصی از حلال غوطه ور می کنند. دمای فرآیند دمای محیط است. گیاه را تحت تلاطم برای مدتی در معرض حلال قرار می دهند. حداقل زمان فرآیند معمولا سه روز است. سپس از طریق سیستم های صافی، ماده موثره استخراج شده را جدا می کنند. در نهایت آنرا تغلیظ می کنند یا از طریق خشک کردن ماده موثره را خشک می کنند. در شکل زیر مفهوم روش ماسراسیون نشان داده شده است.

ماده موثره یا بخشی از گیاه که می خواهیم آنرا جدا کنیم به صورت دایره های قرمز رنگ نشان داده شده است. سپس از طریق یک حلال انتخاب پذیر که تنها آن جزء گیاه را حل می کند، آنرا از گیاه جدا می کنند. به نسبت روش استفاده از سوکسله، این روش زمان بر است. استفاده از حلال های مختلفی در این روش مرسوم است. عموما حلال ها آبی یا پایه الکلی دارند.

روش ماسراسیون یا خیساندن  روشی مناسب برای عصاره گیری و استحراج ترکیبات فنولی است. برخی مواقع نیاز است که گیاه را قبل از فرآیند از آلودگی ها پاک کنیم. هر چه قدر گیاه را خردتر کنیم، سطح تماس گیاه با حلال بیشتر است و فرآیند عصاره گیری موثرتر است. با این حال خرد کردن حدی دارد. نباید مواد موثره ای که فرار می باشند از این طریق حذف بشوند. همچنین جدا کردن گیاه در اثر خرد کردن و پودر کردن گیاه دشوار می شود. فرآیند ماسراسیون را به صورت گرم نیز انجام می دهند. به این حالت که یا آب جوش به گیاه اضافه می کنند. یا آب سرد اضافه کرده و سپس آب را حرارت می دهند تا جوش بیاید و یا درب طرف را بسته و آنرا در معرض آفتاب قرار می دهند.