کروماتوگرافی یونی

کروماتوگرافی یونی

کروماتوگرافی یونی یا تبادل یونی Ion chromatography یکی از روش های جداسازی است که در این روش بین فاز متحرک (محلول) و فاز ساکن (جامد) به صورت برگشت پذیر یون مبادله می شود. کروماتوگرافی یونی جهت تفکیک، جداسازی و اندازه گیری یون ها به کار برده می شود. جامد تشکیل دهنده فاز ساکن رزین نامیده می شود. اغلب این رزین ها بر پایه یک پلیمر که معمولا پلی استایرن است، ساخته می شود. رزین ها به دو نوع تبادل یونی کاتیونی و آنیونی تقسیم بندی می شوند. همچنین هر کدام از این تبادل کننده ها خود به نوع بازی ضعیف و قوی و اسیدی ضعیف و قوی تقسیم می شوند. کروماتوگرافی تبادل یونی (IC) مرسوم ترین روش به منظور خالص سازی پروتئین ها و زیست مولکول های دارای بار است. علاوه بر این، این روش برای نمونه های معدنی نیز کاربرد دارد.

نحوه عمل کروماتوگرافی تبادل یونی بدین صورت است که فاز متحرک که شامل نمونه با اجزا قابل یونیزه می باشد، بر روی ستون تبادل یونی حرکت می ‌کند. مابین فازهای ساکن و متحرک به شکل تعادلی و برگشت پذیر، فرآیند تبادل و تعویض یونی صورت می گیرد. در واقع، بار فاز ثابت با بار مخالف خود در فاز مایع، تبادل می شود. هر دو فازهای ساکن و متحرک قطبی می باشند. ستون ها یا فاز ثابت بیان شد که رزین های تبادل یونی اند. اگر رزین کاتیونی باشد، برای کروماتوگرافی تبادل آنیونی استفاده می شود. بالعکس، رزین های آنیونی برای کروماتوگرافی تبادلی کاتیونی مورد استفاده قرار می گیرد. مولکول ها با بار موافق با رزین های ستون سریع تر از ستون خارج می شوند و مولکول هایی با بار مخالف یه دلیل جذب الکترواستاتیکی در زمان های طولانی تر خارج می شوند. هر چه ستون های رزینی بزرگتر و طولانی تر باشند، در حقیقت دقت فرآیند و کیفیت جداسازی نیز بیشتر خواهد بود. همچنین غلظت یون ها را می توان از طریق یک روش جامع کالیبراسیون محاسبه کرد.