تعیین چگالی مواد

تعیین چگالی مواد

چگالی یا وزن مخصوص ذرات خاک، نسبت وزن خاک خشک به حجم خاک می باشد. این چگالی واقعی خاک است که با چگالی ظاهری خاک تفاوت دارد. چگالی واقعی یا حقیقی بیشتر از چگالی ظاهری خاک است. چگالی واقعای بدون حضور گازها و مایعات است. چگالی حقیقی خاک ها در محدوده ۶۰ تا حدود ۷۵ گرم بر سانتی متر مکعب است. تنها در برخی خاک ها که حاوی کانی های سنگین است، چگالی از ۷۵ بالاتر است. حضور مواد آلی باعث کاهش چگالی واقعی خاک می شود. این مواد در خاک های سطحی بیشتر است.

با بررسی چگالی واقعی و ظاهری خاک می توان تخمینی از میزان خلل و فرج خاک بدست آورد. در حقیقت نسبت چگالی ظاهری به واقعی این امر را میسر می کند. اگر نسبت آن مثلا دو باشد، میزان خلل و فرج حدود پنجاه درصد است. یعنی حدود نیمی از خاک را مایعات و گازها تشکیل داده اند. در نتیجه اندازه گیری چگالی جزء پارامترهایی است که برای تعیین خصوصیات خاک و درک شرایط شیمیایی و ساختاری آن و بهبود راندمان کشت ضروری است. برای اندازه گیری اندازه خلل و فرج باید آنالیز تعیین نوع بافت خاک انجام شود. 

اندازه گیری چگالی واقعی خاک معمولا از دو روش انجام می شود. یکی استفاده از استوانه های مخصوص که روشی سریع ولی با دقت پایین است. روش دوم روش پیکنومتر است که روی دقیق تر است. به طور خلاصه در روش پیکنومتر،‌ خاک را ابتدا الک کرده و سپس در پیکنومتر می ریزند. پس از اضافه کردن آب و بیرون کردن گازها از طریق پمپ خلاء،‌ حجم خاک را بدست می آورند. با دانستن وزن اولیه آن می توان عدد چگالی واقعی را بدست آورد.