شمارش کلی میکروارگانیسم ها

شمارش کلی میکروارگانیسم ها

شمارش کلی میکروارگانیسم ها به عنوان فرآیندی جهت تعیین تعداد کل میکروارگانیسم­ها (باکتری، قارچ، مخمر) در یک نمونه معین است. دلایل متعددی وجود دارد که چرا محققان باید تعداد میکروارگانیسم­ها را محاسبه یا تعداد رو به رشد این میکروب ها را در شرایط خاص مقایسه کنند. این کار  بخشی از کارهای معمول در آزمایشگاه‌های میکروبیولوژی غذا، آب و لبنیات است. آگاهی از تعداد این میکروارگانیسم‌ها در مواد غذایی و خوراک دام به آزمایشگاه‌ها کمک می‌کند تا تشخیص دهند که آیا غذای یا آب موجود برای مصرف بهداشتی است یا خیر. با این حال، همانطور که می دانیم، این میکروارگانیسم ها از نظر اندازه بسیار کوچک هستند و با چشم غیر مسلح ما قابل مشاهده نیستند. بنابراین، یک میکروسکوپ با قدرت بالا برای مطالعه این موجودات مورد نیاز است. اما خوشبختانه، دانشمندان پروتکل‌هایی با توان عملیاتی بالا ایجاد کرده‌اند تا شمارش تعداد این موجودات در هر نمونه را آسان‌تر کنند.

روش­های مختلفی برای شمارش تعداد کلی میکروارگانیسم­ها وجود دارد. رایج ترین روش برای اندازه گیری تعداد سلول های باکتریایی زنده، شمارش استاندارد کلنی­ها است. کلنی به اجتماع قابل مشاهده و متمرکز توده میکروبی در سطح محیط کشت گفته می­شود. بنابراین این اطلاعات فقط مربوط به باکتری­های زنده می­باشد. در شمارش استاندارد کلنی، حجم کمی (1/0 – 0/1 میلی لیتر) از نمونه حاوی تعداد نامعلومی از باکتری ها روی سطح یک پلیت آگار پخش می­شود. پلیت های پخش شده در مدت زمان و دمای مشخصی در گرماخانه قرار می­گیرد. در این حین هر سلول باکتریایی زنده تکثیر شده و یک کلنی به راحتی قابل مشاهده تشکیل می‌دهد. سپس تعداد کلنی‌ها شمارش شده و تعداد کل سلول­های زنده به دست آمده از این روش به صورت تعداد واحدهای تشکیل دهنده کلنی (CFU) گزارش می­شود. باید توجه داشته داشت که نمونه­ها معمولا حاوی تعداد زیادی سلول هستند که نمی­تواند کلنی­های آنها را مستقیما شمارش کرد. از اینرو اغلب حجم مشخصی از رقت­های سریالی نمونه اصلی تهیه شده و کشت داده می­شود. پلیت با تعداد 30 تا 300 کلنی، موردی ایده­آل برای شمارش است. این محدوده به اندازه کافی زیاد است که دقت آماری داشته باشد، در عین حال به اندازه کافی کم است تا از اشتباهات ناشی از همپوشانی کلنی­ها در حین شمارش جلوگیری شود. بنابراین مراحل کلی انجام این تست عبارتند از تهیه رقت­های مختلف از نمونه، تهیه پلیت کانت آگار، تلقیح  و گرمخانه­گذاری، انتخاب پلیت­ها با تعداد کلنی­ها در محدوده استاندارد، شمارش کلنی و در نهایت محاسبه تعداد کل کلنی­ها. نمونه­برداری از ماده مورد نظر مطابق استانداردها به گونه­ای برداشته می­شود که نماینده­ای از نمونه واقعی باشد. آزمون به صورت دو بار تکرار انجام شده و نتایج براساس میانگین بدست آمده گزارش می­شود. نوع محیط کشت و شرایط انجام آزمایش جهت شمارش کلی میکروارگانیسم­ها مطابق استاندارد ملی 5272 می­باشد.

نمایی از روش شمارش کلنی

نمونه ای از پلیت حاوی کلنی